Beheer je termen met Opentheso

Met het Dries Van Noten studiecentrum bundelt MoMu de werking van de studiecollectie en de onderzoeksprojecten van het museum in één centrum. Musea vervullen een belangrijke rol als ‘pockets of innovation’ binnen het culturele en wetenschappelijke weefsel. Digitalisering is een motor voor innovatie. Eind vorig jaar volgden een 40-tal enthousiaste deelnemers de workshop Opentheso in het MoMu Auditorium. Tijdens dit event werd het beheer van thesauri in MoMu toegelicht.

De workshop kaderde binnen het TAG-project, een project van MoMu gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid. TAG, wat staat voor Textiel AGgregator, wil het digitaal textielerfgoed verenigen en de kwaliteit én de ontsluiting ervan verbeteren.

Ons textielverleden is alomtegenwoordig in Vlaamse musea. Deze musea beheren rijke en diverse collecties, van machines en grondstoffen tot afgewerkte producten, uit alle eeuwen en hoeken van de wereld. Om een duidelijker zicht te krijgen op deze verschillende collecties is een betere en geïntegreerde digitale ontsluiting nodig.

Voor het TAG-project werkt MoMu samen met 10 musea aan deze ontsluiting. De deelnemers hebben allen een rijke textiel-gerelateerde collectie. Ze zijn ook lid van het Netwerk Textielerfgoed Vlaanderen, waarvan ETWIE, de Expertisecel voor Technisch, Wetenschappelijk en Industrieel Erfgoed, de trekker is.

Het project speelt in op de noden die vanuit dit netwerk werden gesignaleerd. Een van de verzuchtingen was een betere afstemming van het collectiebeleid. Daarvoor zijn uitwisseling van gegevens over verzamelingen en het delen van diverse termenlijsten belangrijke vereisten. De focus van de workshop lag op dit laatste aspect.

Niet alleen voor deze netwerkinstellingen is het delen van termenlijsten noodzakelijk. Een goed beheerde terminologie is in elke instelling met een eigen verzameling van uiterst belang voor een efficiënte objectregistratie. Een kwaliteitsvolle thesaurus, met een degelijk opgebouwde hiërarchische structuur, verrijkt met Linked Open Data-concepten, vormt een handig hulpmiddel bij het invoeren en ontsluiten van een collectie. Het gebruik van een aangepaste tool om dergelijke terminologie optimaal te managen is dan ook geen overbodige luxe. MoMu koos voor de open source tool Opentheso. De tool is web-based en wordt licentievrij ter beschikking gesteld aan het publiek.

Waarom koos MoMu voor deze tool? Hoe gebruiken we de thesaurus? Wat hopen we ermee te bereiken? Deze vragen kwamen aan bod in het eerste theoretische gedeelte van de workshop. De nadruk lag voornamelijk op het delen van onze ervaringen. Voorbeelden uit de praktijk benadrukten de talrijke voordelen van de tool maar belichtten ook enkele kritische bedenkingen. Een van de eindresultaten van het TAG-project – een gedeelde terminologie rond textiel – werd door de hele groep met enthousiasme onthaald.

Vervolgens plaatste meemoo-collega Bert Lemmens de use case van MoMu in een breder kader. Hij benadrukte het belang van concept-based werken in een digitale wereld die meer en meer inzet op gelinkt en open databeheer. Hij waarschuwde echter ook dat tijd en middelen noodzakelijk zijn voor de set-up van de applicatie en good governance na de uitrol om een duurzaam thesaurusbeheer te garanderen.

In het hands-on gedeelte konden de deelnemers zelf aan de slag met de creatie van een eigen thesaurus. We doorliepen gezamenlijk de basisfunctionaliteiten van de tool en gaven de deelnemers ook geregeld de tijd om zelf te experimenteren.

De workshop eindigde met een bevraging van onze deelnemers over hun achtergrond, ervaring met thesauri en in hoeverre ze met de Opentheso-tool aan de slag zouden willen gaan. ‘Ja’ was het antwoord op die laatste vraag, maar liefst wel met de nodige technische of inhoudelijke ondersteuning ...