Schenker in de spotlights: Herbert Flack
Naast de mode- en kostuumcollectie huisvest het museum ook een rijke bibliotheekcollectie, die actief archieven over Belgische mode verzamelt. Ook de MoMu-bibliotheek ontvangt regelmatig schenkingen en breidt zo de collectie uit. Niet lang geleden kwam de brede verzameling referentie- en inspiratiemateriaal van kostuummaakster Mimi Peetermans dankzij echtgenoot Herbert Flack terecht in de bib. Mimi Peetermans ontwierp vier decennia lang decors en kostuums voor theater en dans en doceerde kostuumgeschiedenis aan (onder meer) Studio Herman Teirlinck.
Mimi Peetermans’ oeuvre getuigt van een bepaalde periode in het theater. Als je vertelt over het verleden, vervliegt dat. Gelukkig is er dan nog materiaal op papier.
Er wordt vaak verwezen naar ‘Tante Ria’, haar rol als een van de side kicks van Nonkel Bob, terwijl ze intussen een echte pionier was in scenografie en kostuumontwerp. Stak dat niet?
HERBERT FLACK: "Mimi was niet bezig met PR, ze rolde van de ene in de andere productie. Het was haar grote droom – eind jaren '40 - om kostuumontwerper te worden. Eens afgestudeerd aan de Académie des Beaux Arts kwam ze onder de vleugels van Herman Teirlinck terecht. Hij vond dat je als kostuumontwerper moest weten wat een acteur is. En dus volgde ze de acteursopleiding aan de Studio. Daarna is ze langzaam gestart bij de KNS - een kostuumdesigner of scenograaf voor theater, dat bestond toen nog niet. Ze zag er goed uit en kwam vlot over, zo kwam ze intussen op tv terecht - puur om de kost te verdienen. Van de uitzending reed ze dan met de trein naar de schouwburg: dát was haar echte job. Bij het grote publiek blijft die ene rol hangen, je geschiedenis en prestaties in het theater vervagen met de tijd, dat merk ik zelf ook."
Waarom wilde je dat haar archief bij MoMu terechtkwam?
HB: "Twintig jaar geleden zette ik mijn schouders al onder een tentoonstelling met haar werk. Ik voel een grote verantwoordelijkheid: het is zo’n bijzonder oeuvre dat het niet mag verdwijnen. Het getuigt ook van een bepaalde periode in het theater. Als je vertelt over het verleden, vervliegt dat. Gelukkig is er dan nog materiaal op papier. Mimi had haar époques geweldig goed onder de knie. Van middeleeuwen tot barok, empire tot renaissance: de ontwerpen vloeiden uit haar potlood naargelang de programmering van de KNS. Tegen de jaren '60 had ze haar eigen atelier uitgebouwd waar ze zes coupeuses aanstuurde die haar kostuums maakten op maat van de acteurs. Het was magisch, met veel handwerk en pasbeurten zoals je die nu nog alleen bij grote couturiers ziet. Ze bestudeerde stukken uit een bepaald tijdvak en zette deze dan om naar de spelers. Samen met de regisseurs zocht ze naar de vormgeving: hoe gaan wij een Molière of Shakespeare een eigen touch geven?"
Een journalist van The New York Times schreef: ‘It’s a design with a perfume of Chanel’. Dat typeert de stijl 'Mimi Peetermans'.
Welke boeken en documenten zitten er in de schenking?
HF: "Naslagwerken over kleding in bepaalde tijdsperiodes - tot en met de accessoires, maar ook romans, pedagogisch materiaal, documenten of boeken met historische schilderijen waarop je de kleding kunt zien … Alles wat te maken heeft met mode en design. Mijn bibliotheek zit nog vol werken die niet verloren mogen gaan en waarvan ik weet dat ze bij MoMu in goede handen zullen zijn. Een deel van het oeuvre – kostuums en decors – heb ik aan het Letterenhuis geschonken. Het lijkt gek, kostuums in een letterenarchief, maar veel van die producties zijn aan auteurs gelinkt, vandaar hun interesse om ze te bewaren. Het doet me echt wel iets om erover te praten, het was ook een bepaalde periode uit míj́n leven. En het was Mimi’s passie, een passie die ik graag gedeeld heb. Ik bewonder bovendien de manier waarop ze die carrière, na 43 jaar in het brandpunt gestaan te hebben en al die kansen gekregen te hebben, in alle waardigheid achter zich kon laten toen ze ziek werd."
Voor jou hebben ze ook een grote emotionele waarde. Zijn er stukken waar je geen afstand van kan doen?
HF: "De schetsen en ontwerpen hou ik voorlopig zelf bij. Bij elk kostuum heb ik de acteur en het stuk aangevuld. Op authentieke zwart-witfoto’s van de voorstellingen kan je zien dat ze er ook in het echt zo uitzagen. Naast theater zijn er ontwerpen bij voor dans, tv en zelfs film. Mimi werkte nauw samen met Jeanne Brabants van Ballet Van Vlaanderen. Voor 120 van haar 200 choreografieën heeft Mimi de scenografie en kostuums ontworpen. Een van die voorstellingen was Grand Hôtel, op muziek van Charlie Chaplin, een allusie op een groot Hollywood-hotel waar alle grote sterren passeerden - echt groot entertainment. Ballet Van Vlaanderen trok ermee door de V.S. waardoor het op Broadway terechtkwam. Een journalist van The New York Times schreef over Mimi’s ontwerpen: ‘It’s a design with a perfume of Chanel’. Dat was een quote die haar heel trots heeft gemaakt en die we achteraf natuurlijk hebben gebruikt. Dat was immers de lijn door haar werk: het was altijd zeer verfijnd, heel vrouwelijk en erg esthetisch. Het typeert de stijl ‘Mimi Peetermans’. Dus nog even over dat aura van Tante Ria: ik vind deze quote beter." (lacht)
De bibliotheek- en archiefcollectie is vrij toegankelijk. Meer info via momu.be/nl/bibliotheek